Skuteczna ochrona słuchu w pracy- informacje dla pracodawcy

Skuteczna ochrona słuchu w pracy- informacje dla pracodawcy

Hałas ma wpływ nie tylko na zdrowie i kondycję pracownika, ale również na jego komfort psychiczny i wydajność w pracy. Nadmierny hałas w miejscu pracy objawia się zmęczeniem, irytacją, gorszą wydajnością, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami równowagi, zaburzeniami orientacji, podwyższonym ciśnieniem krwi, bólem głowy i przede wszystkim czasowym lub trwałym ubytkiem słuchu.

Kiedy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom ochronniki słuchu?

Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) hałasu w środowisku pracy zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833. z późn. zm.).
Wartości te wynoszą:

– dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8–godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy –wartość NDI wynosi 85 dB;
– maksymalny poziom dźwięku  nie może przekroczyć 115 dB
– szczytowy poziom dźwięku nie może przekroczyć wartości 135 dB

Podstawowe obowiązki pracodawcy w odniesieniu do hałasu w środowisku pracy

Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony przed hałasem podane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. 2005, nr 157, poz. 1318, które można znaleźć na stronie http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20051571318). Zgodnie z tym rozporządzeniem pracodawca obowiązkowo:

  1. Dokonywać pomiarów wielkości charakteryzujących hałas w środowisku pracy i porównywać ich wyniki z wartościami progów działania i NDN. Tryb i częstotliwość wykonywania tych pomiarów reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2011, nr 33, poz. 166) Zgodnie z tym rozporządzeniem pomiary hałasu powinny być wykonywane:

    • nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności (wyniki badań i pomiarów przechowuje się przez okres 3 lat, licząc od daty ostatniego wpisu),
    • co najmniej raz w roku, w przypadku gdy wyniki ostatnio wykonywanych pomiarów wielkości opisujących hałas wykazały, że co najmniej jeden z nich przekracza 0,5 wartości NDN,
    • co najmniej raz na dwa lata, gdy wyniki ostatnio wykonywanych pomiarów wielkości opisujących hałas wykazały, że co najmniej jeden z nich przekracza 0,2 wartości NDN,
    • w każdym wypadku wprowadzenia zmian w wyposażeniu technicznym, procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji lub narażenia na hałas.

    Pomiarów hałasu nie przeprowadza się jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzanych pomiarów wielkości opisujących hałas wykonywanych w odstępie 2 lat wykazały, że żaden z nich nie przekracza 0,2 wartości NDN. O wynikach pomiarów hałasu pracodawca ma obowiązek niezwłoczne poinformować pracowników.

    Na podstawie wyników badań i pomiarów pracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy, zwany ‚rejestrem’. W przypadku likwidacji zakładu pracy, pracodawca niezwłocznie przekazuje rejestr oraz kartę właściwemu miejscowo państwowemu inspektorowi sanitarnemu, a w odniesieniu do jednostek, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późniejszymi zmianami), właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

    Rejestry oraz karty przechowywane są przez okres 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu.

    Pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów.

  2. Oceniać ryzyko zawodowe związane z narażeniem pracowników na hałas wynikające z cech miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem:

    • poziomu i rodzaju narażenia (w tym hałasu impulsowego),
    • czasu trwania narażenia (w tym pracy w godzinach nadliczbowych),
    • wartości NDN i progów działania,
    • skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, w tym należących do grup szczególnego ryzyka,
    • skutków wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi,
    • informacji dotyczących poziomu emisji hałasu dostarczanych przez producenta środków pracy,
    • istnienia alternatywnych środków pracy o ograniczonej emisji hałasu,
    • informacji uzyskiwanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników,
    • skutków wynikających z interakcji pomiędzy hałasem a sygnałami bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien słyszeć w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy,
    • skutków wynikających interakcji pomiędzy hałasem a substancjami ototoksycznymi (jeśli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej),
    • dostępności środków ochrony indywidualnej,

    Ocena ryzyka zawodowego powinna być dokumentowana oraz dokonywana każdorazowo, gdy nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub jeśli konieczność taką wykażą wyniki profilaktycznych badań lekarskich.

  3. Eliminować u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas lub ograniczać je do możliwie najmniejszego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo techniczny. Po przekroczeniu wartości NDN dla hałasu pracodawca ma obowiązek sporządzić i wprowadzić w życie program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas polegających na:

    • unikaniu procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępowaniu ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenia,
    • dobieraniu środków pracy o możliwie najniższym poziomie emisji hałasu,
    • ograniczaniu narażenia na hałas środkami technicznymi (obudowy dźwiękoizolacyjne, kabiny dźwiękoszczelne, tłumiki, ekrany, materiały dźwiękochłonne oraz układy izolujące i tłumiące dźwięki materiałowe),
    • projektowaniu miejsc pracy i rozmieszczaniu stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu oraz ograniczający jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika;
    • konserwowaniu środków pracy, obiektów budowlanych, urządzeń i układów izolujących i tłumiących hałas oraz innych środków ochrony zbiorowej;
    • informowaniu i szkoleniu pracowników w zakresie poprawnego i bezpiecznego posługiwania się środkami pracy;
    • ograniczaniu czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych na hałas przez właściwą organizację pracy, w szczególności stosowanie skróconego czasu lub przerw w pracy i rotacji na stanowiskach pracy.

  4. W przypadku gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas środkami organizacyjno-technicznymi nie jest możliwe:

    • udostępnić środki ochrony indywidualnej słuchu (po przekroczeniu progów działania),
    • udostępnić środki ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzorować prawidłowość ich stosowania (po osiągnięciu lub przekroczeniu wartości NDN).

  5. Oznaczać znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, w których wielkości charakteryzujące hałas przekraczają wartości NDN, oraz wydzielać strefy z takimi miejscami i ograniczać do nich dostęp, jeżeli jest to wykonalne i ryzyko wynikające z narażenia na hałas uzasadnia takie wydzielenie.

  6. W przypadku stwierdzenia narażenia indywidualnego na hałas przekraczającego wartości NDN:

    • podjąć niezwłoczne działania w celu ograniczenia narażenia indywidualnego poniżej wartości NDN,
    • ustalić przyczyny występowania nadmiernego narażenia indywidualnego,
    • dobrać środki ochronne i podjąć działania zapobiegawcze, pozwalające uniknąć ponownego wystąpienia narażenia indywidualnego przekraczającego wartości NDN.

  7. Pracownikom narażonym na działanie hałasu zapewnić informacje i szkolenia w zakresie odnoszącym się do wyników oceny ryzyka zawodowego, w szczególności dotyczące:

    • poziomu ryzyka zawodowego, rodzaju stwarzanych zagrożeń oraz ich potencjalnych skutków,
    • środków niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego oraz okoliczności, w jakich takie środki należy stosować,
    • wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu,
    • wyników badań i pomiarów hałasu, oceny ich natężeń i rodzaju oddziaływań na organizm oraz ewentualnego wpływu na zdrowie,
    • przyczyn powstawania chorób powodowanych oddziaływaniem hałasu na organizm, ich objawów i sposobów wykrywania oraz możliwych środków profilaktyki medycznej,
    • profilaktycznej opieki zdrowotnej, w tym badań lekarskich pracowników,
    • bezpiecznych sposobów wykonywania pracy, ograniczających do minimum narażenie na hałas,
    • prawidłowego stosowania środków ochrony indywidualnej przed hałasem.

Pracodawca ma również obowiązek kierowania pracownika na badania lekarskie wstępne, okresowe i kontrolne oraz pokrywania kosztów tych badań. Obowiązki te określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz. U. 1996, nr 69, poz. 332 z późniejszymi zmianami).

http://www.prawo.egospodarka.pl/akty/dziennik-ustaw/2005/157/1318